Benedictus de Spinoza

Opera-portret

Benedictus de Spinoza of Baruch Spinozauit de vroege Verlichting. een Nederlands filosoof, een wiskundige, een politiek denker en een lenzen-slijper. Is van Sefardisch-Joodse afkomst.

Tijdgenoten omschreven Benedictus de Spinoza als een zachtmoedig, rustig en bescheiden mens. Onder de natuurfilosofen is hij een radicaal die elke vorm van Openbaring of profetie ontkende en geen verklaring accepteerde dan die gebaseerd op de rede. Hij stelde dat de Bijbelse profeten gewone mensen waren met een verbeeldingskracht die niet namens God spraken. In zijn filosofie speelde theologie geen rol. Hij stelde dat God en natuur hetzelfde zijn en dat inzicht in de natuur de kennis van het goddelijke verhoogt.

Het levensmotto van Spinoza was: – Caute – (behoedzaam).

‘De meeste controversen ontstaan doordat mensen hun eigen ziel niet verstaan, ofwel andermans ziel slecht interpreteren.’

Spinoza wordt beschouwd als de grondlegger van het neutraal monisme en de dubbel-aspect theorie. Zijn boeken waren tweehonderd jaar lang verboden in Europa, omdat zijn historische Bijbelkritiek zou leiden tot atheïsme en fatalisme.

Als politiek denker vond Spinoza dat de macht van de staat nooit aan een enkeling toevertrouwd mocht worden, omdat daar misbruik van gemaakt zou worden.

Het portret 

Met de kennis van het ‘Opera-portret’ van Benedictus de Spinoza, ontwierp ik de portret-plastieken. Van twee hoogleraren in de filosofie ontving ik verschillende reacties op het portret: aan ene kant had Spinoza aimabele contactuele eigenschappen en aan de andere kant was hij ‘de Keizer’ van de geest. Ik heb deze twee kanten heb nog onvoldoende in één portret kunnen samenvoegen.

Benedictus de Spinoza’s operaportret is de hierboven een bekende ets op een koperplaat, die bekend staat als de kopergravure. Deze kopergravure is de meest oorspronkelijke afbeelding van Benedictus de Spinoza. Schilderijen van Spinoza zijn kopieën en interpretaties van de kopergravure. De kopergravure is de meest getrouwe weergave en gaat terug op een niet meer bekend, maar tijdens zijn leven gemaakt portret.

Er zijn summiere beschrijvingen van zijn uiterlijk uit bronnen, die nadruk leggen op zijn kleine gestalte, donkere ogen en donker haar. Aan de bouw van zijn gezicht is wel te zien dat hij uit een Joods Portugese familie kan komen. Verder is het duidelijk dat de aanwijzingen waarover we beschikken uiterst beperkt zijn. Zonder de gelukkige omstandigheid dat reeds vrij kort na zijn dood een kopergravure werd vervaardigd, zouden we vrijwel geheel in het duister tasten over zijn gelaatstrekken.